De wetgeving rondom valbeveiliging: wat moet je weten?

Valbeveiliging is onmisbaar voor de veiligheid op de werkvloer, vooral bij werkzaamheden op hoogte. In Nederland zijn er verschillende wetten en regels die werkgevers verplichten om geschikte valbeveiliging te bieden. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste wet- en regelgeving met betrekking tot valbeveiliging en hoe deze regels zowel werkgevers als werknemers helpen om een veilige werkplek te garanderen.

Waarom is valbeveiliging belangrijk?

Vallen van hoogte behoort tot de meest voorkomende en meest ernstige arbeidsongevallen. Het kan leiden tot ernstige verwondingen of zelfs dodelijke ongevallen. Valbeveiliging is cruciaal omdat het helpt om deze risico’s te minimaliseren door gebruik van juiste uitrusting en veilige werkmethodes. De wetgeving rondom valbeveiliging zorgt ervoor dat er duidelijke richtlijnen zijn voor hoe deze bescherming moet worden geboden, zodat de kans op ongevallen wordt verkleind.

Belangrijke wet- en regelgeving in Nederland

In Nederland zijn er verschillende wetten en regels die betrekking hebben op valbeveiliging. De belangrijkste gaan we bespreken en zo eenvoudig mogelijk toelichten.

Arbowet (Arbeidsomstandighedenwet)

De Arbowet vormt de basis voor arbeidsomstandigheden in Nederland. Deze wet legt de verplichting op aan werkgevers om te zorgen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. Specifiek voor valbeveiliging vereist de Arbowet dat werkgevers:

Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E): Werkgevers moeten een risico-inventarisatie uitvoeren waarbij de risico’s van werken op hoogte worden geïdentificeerd en geëvalueerd. Deze evaluatie moet worden bijgewerkt wanneer er veranderingen zijn in het werk of de werkomstandigheden.
Preventiemaatregelen: Werkgevers zijn verplicht om passende preventiemaatregelen te nemen om de risico’s van vallen te beheersen. Dit kan het installeren van tijdelijke leuningen, het aanbieden van persoonlijke beschermingsmiddelen, of het implementeren van veilige werkprocedures omvatten.
Zorgplicht: Werkgevers moeten ervoor zorgen dat werknemers goed worden geïnformeerd, opgeleid en begeleid over de risico’s van werken op hoogte en het gebruik van valbeveiliging.

Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit)

Het Arbobesluit bevat specifieke regels en voorschriften die de algemene verplichtingen van de Arbowet verder concretiseren. Voor valbeveiliging zijn de belangrijkste onderdelen:

Hoofdstuk 7 – Vallen van hoogte: Dit hoofdstuk richt zich specifiek op de bescherming tegen vallen van hoogte. Het voorschrijft dat werkplekken op hoogte moeten worden beveiligd door middel van leuningen, netten of andere passende maatregelen.
Artikel 7.2 – Veiligheidsvoorzieningen: Werkgevers moeten ervoor zorgen dat er veilige werkplekken zijn, bijvoorbeeld door het gebruik van permanente of tijdelijke leuningen bij werken op hoogte, of door het voorzien van veilige toegangspaden en platforms.
Artikel 7.3 – Persoonlijke beschermingsmiddelen: Dit artikel vereist dat werkgevers persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals valharnassen, veiligheidsschoenen en beschermende helmen, aanbieden en onderhouden.

NEN-normen

De NEN-normen zijn technische normen die richtlijnen bieden voor de uitvoering van valbeveiliging volgens de Europese standaarden. Belangrijke normen zijn:

NEN-EN 361 – Beschermingssystemen tegen vallen: Deze norm beschrijft de eisen voor valbeveiligingssystemen, zoals harnassen en bevestigingssystemen. Het zorgt ervoor dat deze systemen voldoen aan de veiligheidseisen en betrouwbaar zijn in gebruik.
NEN-EN 358 – Lijnsystemen en harnassen: Deze norm specificeert de eisen voor lijnsystemen en harnassen die gebruikt worden om werkplekken te beveiligen. Het behandelt de vereisten voor de sterkte, afstelling en het gebruik van deze systemen.
NEN-EN 795 – Bevestigingsmiddelen: Deze norm legt de eisen vast voor bevestigingsmiddelen die worden gebruikt voor valbeveiliging. Dit omvat ankergrepen en andere bevestigingssystemen die essentieel zijn voor het veilig verankeren van persoonlijke beschermingsmiddelen.

VCA (veiligheid, gezondheid en milieu checklist aannemers)

Hoewel de VCA geen wetgeving is, biedt het een nuttige checklist en richtlijnen die veel bedrijven gebruiken om aan de wettelijke eisen te voldoen. Het VCA-certificaat is vaak vereist voor aannemers en bedrijven die werken in risicovolle omgevingen. Voor valbeveiliging omvat de VCA:

Checklist voor valbeveiliging: De VCA biedt een uitgebreide checklist voor valbeveiliging, waaronder eisen voor apparatuur, procedures en training. Deze checklist helpt bedrijven om te voldoen aan de Arbowet en Arbobesluit voorschriften.
Opleiding en training: De VCA vereist dat medewerkers regelmatig worden getraind in veilig werken, waaronder het gebruik van valbeveiligingssystemen en het herkennen van risicosituaties.

Wat betekent dit voor werkgevers en werknemers?

Voor werkgevers betekent dit dat je verantwoordelijk bent voor het uitvoeren van een risico-inventarisatie en -evaluatie, het bieden van veilige werkplekken en de juiste beschermingsmiddelen en het zorgen voor training en instructies voor je werknemers. Het naleven van de Arbowet, Arbobesluit en relevante NEN-normen is essentieel om te voldoen aan de wetgeving en om een veilige werkomgeving te creëren.

Voor werknemers betekent dit dat je de aangeboden valbeveiligingsmiddelen moet gebruiken, de veiligheidsinstructies moet opvolgen en dat je onveilige situaties moet melden aan je werkgever. Deelname aan training en het volgen van de veiligheidsprocedures zijn cruciaal om je eigen veiligheid te waarborgen.

Conclusie

De wetgeving rondom valbeveiliging in Nederland is ontworpen om de veiligheid van werknemers te beschermen door duidelijke richtlijnen en eisen te stellen voor het werken op hoogte. Door de Arbowet, het Arbobesluit, NEN-normen en de VCA-richtlijnen te volgen, kunnen zowel werkgevers als werknemers ervoor zorgen dat risico’s worden beheerst en de werkplek veilig blijft. Het naleven van deze regels helpt om ongevallen te voorkomen en een veilige werkomgeving te creëren voor iedereen.