Welke hulpmiddelen bij sensorische integratie

Iedereen kent wel een persoon die in onze ogen afwezig over komt, te druk is, emotioneel onstabiel lijkt of met zijn handen nergens vanaf kan blijven. Dit kan een volwassenen, kind of ouderen zijn, man of vrouw.  Het kan bij iedereen voorkomen. Soms vinden we dit gedrag irritant, een ander moment vinden we het leuk en weer een ander moment hebben we hier onze vraagtekens bij. Waar komt dit gedrag eigenlijk vandaan? Doet die persoon dat expres?  Over algemeen is het antwoord hier ‘nee’ op. Het zijn namelijk allemaal uitingen die het gevolg kunnen zijn van de prikkelverwerking of sensorische integratie.

Prikkelverwerking problematiek

Prikkelverwerking is een proces dat bij iedereen in het lichaam plaats vind. De prikkelverwerking, ook wel sensorische informatie verwerking genoemd, zorgt ervoor dat het lichaam in staat is te reageren op alles wat in de omgeving plaatst vind. Dit gebeurt doordat de zintuigen een prikkel registreren en deze vervolgens geleiden naar de hersenen, waar de prikkels verwerkt worden. Hierna geven de hersenen een seintje naar de spieren en gewrichten om een reactie plaats te laten vinden. De mate waarop mensen prikkels verwerken is bij iedereen anders. De een is gevoeliger voor prikkels dan ander ook kan iemand juist ongevoelig zijn voor prikkels en hierdoor actief naar prikkels opzoek gaan. Beide gevallen kan als belemmerend ervaren worden. Zowel voor de persoon zelf als voor een ander. Gelukkig bestaan er verschillende hulpmiddelen die kunnen helpen bij prikkelverwerking problematiek.

Prikkelzoekend gedrag en verminderde registratie

Wanneer je prikkels niet zo goed registreert of verwerkt, ga je vaak uit nature extra opzoek naar prikkels om toch de prikkeldrempel te bereiken. Dit doe je bijvoorbeeld door veel in de weer te zijn, van alles aan te raken en niet stil te kunnen zitten. Voor anderen kan dit over komen als druk en vervelend gedrag, terwijl jij je best doet om alert te kunnen blijven. Wanneer prikkels niet goed binnen komen en je niet de behoefte hebt om actief meer prikkels te gaan zoeken, kan je afwezig overkomen voor de buitenwereld. Ook kan het zijn dat je pas laat reageert, gesprekken niet goed kunt volgen of niet goed mee kan komen op school. Ook dit kan vervelend zijn voor jezelf of voor een ander. Hulpmiddelen die hierbij kunnen helpen zijn het toedienen van extra prikkels. Voor iemand die erg opzoek is naar prikkels zouden extra klusjes of beweeg momentjes goed kunnen helpen. Iemand die niet actief opzoek gaat naar prikkels kan baat hebben bij het versterken van de prikkels door bijvoorbeeld een opdracht extra duidelijk uit te leggen. Een andere manier van het versterken van de prikkels is het toedienen van diepe druk. Een verzwaringsdeken kan helpen bij het beter inslapen op het moment dat het lichaam nog veel onrust ervaart. Een verzwaringsvest of een verzwaringskussen kan helpen bij het beter concentreren en stil blijven zitten. Doordat er continu prikkels worden gegeven door middel van diepe druk, heeft het lichaam minder behoefte om zelf actief opzoek te gaan naar prikkels. Daarbij wordt ook de prikkeldrempel behaald en is de persoon in staat om zich goed te concentreren.

Prikkel vermijdend en prikkelgevoelig

Wanneer je gevoelig bent voor prikkels kunnen prikkels extra hard binnen komen. Zo kan je meer last hebben van geluiden in de omgeving, fel licht vervelend vinden en vind je het bijvoorbeeld niet prettig om aangeraakt te worden. Ook kan het voorkomen dat je niet goed kan doorslapen omdat je van ieder geluid in de nacht wakker wordt. Vaak leiden te veel prikkels tot onrust en stress. Hulpmiddelen die kunnen helpen zijn bijvoorbeeld een verzwaringsvest, een zware deken, een verzwaringskussen of juist het voorkomen van die irritante prikkels. Bijvoorbeeld door gordijnen voor de ramen te hangen, de helderheid van een beeldscherm te verlagen of het verwijderen van etiketjes uit de kleding. Verzwaard materiaal helpt bij het kalmeren van het lichaam. Doordat er diepe druk wordt toegepast op het lichaam, krijgen de hersenen een seintje dat de omgeving veilig is. De prikkelverwerking kan hierdoor reguleren waardoor het zenuwstelsel terug naar rust keert. Mede door de rust als de continue diepe druk die op het lichaam staat, zullen andere prikkels uit de omgeving minder hard binnen komen.